Duurzaam eten duur?

Desiree was samen met haar dochter Janneke in de winkel. Het gesprek ging zoals het zo vaak ging in de winkel: over het spanningsveld tussen wat je hart zegt dat goed is en wat je verstand en beurs zeggen dat kan.

Bezuinigen op eten?

Want ook Desiree deed erg haar best om de eindjes aan elkaar te knopen. Dat lukte soms, maar vaker ook eigenlijk net niet. Ze bezuinigde dan op eten. Ze baalde ervan van, had geen idee hoe ze het anders kon doen. Haar kinderen mochten niks te kort komen. Zo had ze het met haar, inmiddels al jaren geleden overleden, man afgesproken.

Maar sinds de oudste dochter Janneke studeerde maar nog wel thuis woonde, botste het veel vaker tussen hen dan haar lief was.

Plofkip, koekje en cola van de boodschappenlijst halen?

Janneke leerde dingen in haar opleiding en stelde daardoor zaken, die Desiree al jaren lang als vanzelfsprekend aannam, ter discussie. En dat terwijl Desiree zo ongelofelijk haar best deed om ook voor Jannekes jongere broertjes genoeg geld te sparen zodat ook zij straks kunnen studeren. Dan toch maar de plofkip in het boodschappenmandje naast de koekjes en de frisdrank, ook al vindt haar dochter daar (terecht?) iets van…

Tijd en geld

Desiree haar man, en de vader van de kinderen, was overleden aan een vervelende ziekte. Sindsdien is ze een team met haar kinderen. Zij was als moeder de captain, maar nu leek het soms alsof haar oudste dochter het roer wilde overnemen. Die plofkip, de snacks en de cola mochten dus niet meer van haar en de kant en klaar maaltijden ook al niet… Maar als ze alles zelf moest maken kwam ze sowieso tijd maar zeker ook geld te kort.

Ze kon er ’s nachts echt van wakker liggen en werd/wordt er erg verdrietig van.
Ze troost zichzelf dat ze niet de enige is die met een smalle beurs moet rondkomen.

Minder kansen met een smalle beurs? Dat moet echt veranderen!

Daarin heeft ze helaas gelijk. Er zijn te veel mensen die zichzelf vitaal eten ontzeggen omdat het niet in hun beurs past. Dat is iets waarvan wij ook heel verdrietig worden. Want zoals Janneke er door haar studie achter komt dat mensen met de smalste beurs echt korter leven en in dat kortere leven ook nog eens vaker ziek zijn, zo zijn wij ervan overtuigd dat het haast een ‘schending van de mensenrechte’ is dat vitaal eten haast onbetaalbaar lijkt te zijn voor de gemiddelde burger en haar/zijn beurs.

Het ligt niet aan het individu, je hebt geen schuld aan welvaartsziekten!

Janneke maakt haar moeder bewust dat het om keuzes maken gaat. Ze vind het heel lastig om te zeggen, maar ze heeft zich verdiept in het hoe en waarom van het ziek zijn van haar vader. Ze ging al vrij snel verder kijken dan haar eigen situatie en kwam er achter dat welvaartsziekten haast als een epidemie door de maatschappij denderen.

Ze is dus al lang veel verder in haar denken en geeft het individu niet langer meer de schuld. Daar had ze eerst zelf wel last van. Ze was boos op haar vader. Hij was te dik, had daardoor last van zijn hart, had verstopte aders en ontwikkelde zo ook diabetisch en later dus,helaas, ook nog kanker. Ze had gelezen over hoe dramatisch je kansen om diabetes of kanker te ontwikkelen toenemen als je te zwaar bent. En ze begreep dus ook hoe die kansen sterk afnemen als je weer op gewicht zou komen. Een gedachte waar ze heel lang last van had was: ‘Had hij maar wat beter voor zichzelf gezorgd dan was hij vast en zeker niet zo ziek geworden en was hij nu nog bij ons geweest.’

Vet, suiker en zout

Maar doordat Janneke zich er echt goed in heeft verdiept kwam ze er achter dat het oneindig veel complexer in elkaar steekt en is ze niet langer boos op haar vader. Het individu is echt niet alleen verantwoordelijk. Onze oerdrift wordt geprikkeld door het vet, het zout en de suiker die de voedingsindustrie aan ons eten toevoegt zodat wij het massaal lekker vinden. Ons brein is nog afgesteld op de tijd dat levensmiddelen schaars waren. Als we dat vroeger, toen we nog in grotten woonden, voor handen hadden moesten we het zo snel als kon opeten. Want het kon wel eens heel lang duren voordat er weer zoiets eetbaars was. Inmiddels is vet, suiker en zout overdadig vertegenwoordigd in ons (over)bewerkte eten. Maar ons brein heeft zich dus niet zo snel als de industrie ontwikkeld en mee aangepast, zodat we nu een natuurlijk rem zouden hebben op het innemen van die stoffen.

Een leuk drie stappenplan!

Janneke probeert nu haar moeder stap voor stap uit te leggen dat het vooral heel leuk is om anders te gaan leren eten en dat ze uit liefde voor haar overleden vader, haar moeder en haar broertjes soms zo moeilijk deed. Want Janneke vindt echt dat moeder door anders te gaan eten haarzelf en haar kinderen, en later haar kleinkinderen, een hele grote deinst bewijst. Welvaartsziekten moeten vooral voorkomen worden zodat ze dus ook niet genezen hoeven te worden. In Jannekes ogen kan dat ook als we de juiste kennis en mindset krijgen. Eten mag weer tijd kosten om klaar te maken én om op te eten. Zo wordt eten maken en het eten ervan weer een hoofdtaak zoals het dat vroeger ook was. Het mag wat haar betreft niet langer een bijzaak zijn die zo snel als mogelijk moet plaats vinden.

Want Janneke heeft naast al die weetjes over eten, na het overlijden van haar vader, ook geleerd hoe waardevol een liefdevolle omgeving is. Ze doet er alles aan om samen met haar moeder haar puberende broertjes de aandacht te geven die ze nu nodig hebben zodat ze, als ze zijn uit gepuberd, hun warme veilige thuis op waarde inschatten. Daar hebben ze de rest van hun leven iets aan. “Daar hebben ze meer aan dan aan de herinnering dat ze chips aten en cola dronken terwijl ze Netflixten totdat ze zombies waren” zegt ze met een knipoog.

Janneke stelt haar moeder in de winkel ter plekke een leuk drie stappenplan voor waar Desiree, tot tranen geroerd, gelijk volmondig JA op zegt.

“Mam, het is eigenlijk heel makkelijk en leuk. Doordat we meer over eten leren, kunnen we ons menu anders gaan samenstellen. Daardoor hebben we veel minder behoefte aan snoep, koek en snacks. Het geld dat we daarmee uitsparen besteden we aan lekkere en gezonde seizoensproducten waar we zelf heerlijk maaltijden van gaan koken. We kunnen zelfs gaan leren om zelf lekkere tussendoortjes voor ons en de jongens te maken. Zullen we het proberen? Hoe gezellig is het om samen te kokkerellen en aan tafel tijd te maken om het op te eten? En de dag door te spreken met zijn allen er gratis bij:-)

Desiree slikt haar tranen weg en knuffelt haar dochter. Ze is haar dankbaar voor de drie simpele stappen:

Stap 1: leren over hoe het anders kan.

Stap 2: kiezen waar het geld dat er is naar toe mag gaan.

Stap 3: genieten van kook- en eetmomenten met wie je lief zijn.

Genieten van het leven

Natuurlijk is elke situatie anders en moet ieder voor zichzelf de stappen zoals Janneke ze aan haar moeder voorstelt vertalen naar de eigen situatie. De kern van wat zich hier tussen moeder en dochter afspeelt is voor velen van ons bruikbaar. En misschien moeten we de volgorde van de stappen zelfs wel omdraaien? Eerst genieten van koken en eten, dan kiezen hoe je je geld besteedt om daardoor te leren hoe je je menu nog lekkerder, gezonder en duurzamer kunt samenstellen. Want als je geniet van wat je doet komen de inzichten in nog lekkerder, beter en duurzamer echt vanzelf.

Heb jij ook inspiratie nodig?

We zijn nu nog aan het klussen in de winkel maar als we er zijn steek dan gerust je hoofd om de hoek. Voor een praatje maken wij altijd tijd. En vergeet niet om je te abonneren op de updates die we wekelijks sturen. In de updates sturen we je ook tips en ideeën die ontstaan in de winkel door vragen of opmerkingen van klanten. Hieronder vind je een voorbeeld van hoe duurzaam eten helemaal niet duurder maar zelf goedkoper is.

Basispakket om zelf kruidenboter of sausjes te maken

NODIG:
Potje gedroogde bieslook, platte peterselie, tijm-mix en rozemarijn
Tarwebloem.

Kruidenboter zelf maken is heel eenvoudig. Leuk om bijvoorbeeld samen met de kinderen te maken.

Neem ongeveer 125 gr roomboter en laat deze zacht worden buiten de koelkast.
Neem van elk potje een kleine theelepel kruiden beetje en meng dit door de boter met een vork. Eventueel een snufje zout, peper en wat citroensap naar smaak toevoegen en klaar is je kruidenboter.
Even proeven of je tevreden bent of nog verder op smaak brengen en daarna lekker genieten.

En dan de prijs…..

Want biologisch is toch altijd veel duurder hoor ik je denken?! Dat valt dus reuze mee. Sterker nog voor hoogwaardige ingrediënten betaal je een vergelijkbaar bedrag als voor een kant en klaar bakje uit de supermarkt. Een voorbeeldje:

Kant en klaar uit de supermarkt

100gr kruidenboter ‘huis gemaakt’ in plastic kuipje kost bijvoorbeeld € 1,94

Nadelen van deze boter:

• Ongeveer 10 % is aardappelzetmeel, tarwezetmeel (gluten), citroenaroma, verdikkingsmiddel (johannesbroodpitmeel), gistextract, suiker.
• Zit verpakt in wegwerpplastic

Prijs voor zelf maken

Pakje biologisch roomboter van 250 gr: €1,80
Kruidenpotje per stuk € 3,49, per vier € 13,50 (goed voor ongeveer 20 kruidenbotertjes)
Kosten per 100 gram kruidenboter:

Roomboter € 1,80 / 250gr x 100gr = € 0,72
Kruiden 13,50/20 porties = €0,68

Samen €1,40

Nadelen:

• Je moet het zelf maken en bewaren in een herbruikbaar eigen schaaltje of botervlootje. 😉
• Er zit ‘alleen maar’ roomboter en kruiden in. 😉
• Je houdt geld over. 😉

Witte basissaus

• 40 gram boter,
• 40 gram bloem,
• 6 dl melk licht verwarmd,
• zout en peper.

Smelt de boter in een steelpannetje. Voeg de bloem al roerend toe en blijf nog 1 minuut roeren tot het een bal is. Neem de pan van het vuur en giet een scheut melk bij de roux. Roer op het vuur tot het mengsel bindt. Voeg de resterende melk scheut voor scheut toe. Roer tussentijds steeds tot de saus helemaal glad is. Breng de saus, als alle melk is toegevoegd, aan de kook, draai het vuur laag en laat ca. 5 minuten zachtjes koken om de bloemsmaak kwijt te raken.
Breng de saus op smaak met wat zout en peper en desgewenst andere smaakmakers uit je kruidenpotjes.

Bechamelsaus

• 6 dl melk, 1 kleine gepelde ui,
• 6 kruidnageltjes, mespunt gemalen foelie,
• 4 peperkorrels, 1 kleine wortel,
• 1 laurierblaadje, takje peterselie,
• 40 gram boter, 40 gram bloem,
• zout en peper

Giet de melk in een steelpan. Prik de kruidnagels in de ui en doe die met de foelie, peperkorrels, de wortel, het laurierblad en de peterselie bij de melk. Zet 10 tot 15 minuten op laag vuur zonder aan de kook te komen. Neem de pan van het vuur en laat 15 minuten rusten om de smaken goed in de melk te laten trekken. Zeef de melk en gooi de inhoud van de zeef weg. Maak met de op smaak gebrachte melk een saus zoals in het recept voor witte basissaus staat beschreven.

En dan de prijs weer

Een kant en klaar zakje sausmix kost ca. € 0,95
Een 1kg zak biologische bloem kost € 3,10. Per sausje dat je maakt kost je dat in gebruik € 0,06

Moet ik de rest van het sommetje maken? Dat is denk ik overbodig toch?
Voor de prijs hoe je het niet te laten. Voor het gemak ook niet. Je kunt per keer een grote portie saus maken en in kleine diepvriesbakjes invriezen zodat jij op het moment dat je het nodig hebt je eigen kant en klaar sausjes bij de hand hebt.