'Weet je Monique, ik ben best wel bezorgd. Ik heb op het moment niet zo'n brede beurs zoals je weet en brood is echt een belangrijk product voor mijn gezin. Maar ik ben zo bang dat het heel duur wordt door de oorlog...'

‘Weet je Monique, ik ben best wel bezorgd. Ik heb op het moment niet zo’n brede beurs zoals je weet en brood is echt een belangrijk product voor mijn gezin. Maar ik ben zo bang dat het heel duur wordt door de oorlog… Er komt een behoorlijke hoeveel grondstof uit het getroffen gebied… Moet ik het niet zelf leren bakken?????’

Ze manoeuvreert haar scootmobiel zo dat de volgende klanten er ook weer makkelijk bij kunnen. Ik weet dat ze van een arbeidsongeschiktheidsuitkering rond moet komen samen met haar opgroeiende pubers. Echt een uitdaging want het zijn sportieve kinderen die lekker actief zijn en dus wel wat boterhammetjes nodig hebben om er weer tegenaan te kunnen.

Het tijgerbroodje dat ze voor slechts € 0,65 bij een prijsvechter koopt is op voordat ze met haar ogen heeft geknipperd.

‘En dan weet ik ook wel dat ik de milieubelasting niet betaald heb… En ik weet ook wel dat het een witbrood is waar niet zoveel in zit als ik mijn jongens wel zou willen geven, maar ik heb het soms gewoon echt niet. We gaan niet op luxe vakanties, we kamperen bij de boer waar zij in een tentje kunnen en ikzelf gelukkig net iets luxer op een bedje in de trekkershut. Mijn lijf en een matje is geen goede combi’. Ze neemt zichzelf expres op de hak want zielig is ze zeker niet.  ‘Onze uitjes bestaan uit naar het bos gaan, samen fietsen en spelletjes doen en zo. We gaan niet naar de film, het theater of een museum helaas. Hoe graag ik ze ook cultuur meegeef, het zit er gewoon financieel niet in…’

Ze biecht het zonder zelfmedelijden aan mij op omdat ze weet dat ik er niet over oordeel en haar worsteling ken. Ze maakt echt de keuzes die je moet maken als je krap bij kas zit. Kinderen groot brengen kost gewoon echt heel veel geld. En dan is dat tijgerbrood soms gewoon het enige haalbare…

Mijn maag draait er eerlijk gezegd wel van om.

Omdat ze zo veel mogelijk verse groente koopt bij ons om zelf de warme maaltijden mee klaar te maken geven we ze uit de uitgestelde boodschappen vaak een brood mee, een Menno’s bôle van een oergraan met een hoge voedingswaarde.

Ze neemt het heel dankbaar in ontvangst en ook haar jongens weten hoe waardevol het is en zijn er blij mee. Ze zijn niet alleen lief en sportief maar ook slim. Ze weten wat de invloed van goede voeding is op hun prestaties. Ze doen het namelijk echt wel bovengemiddeld goed en leren van de trainer op de club ook dat goed eten helpt om goed te presteren. Dus er zijn altijd blije koppies te zien als er wat extra mee in de tas mag dat niet langs de kassa hoeft omdat iemand anders er al voor heeft betaald.

‘Weet je wat het is? Ik kwam er dus tot mijn schrik achter dat zelfs als ik zelf het brood zou gaan bakken met bijvoorbeeld de producten van de biologische molen, dat mijn broden dan nog steeds heel veel duurder zijn dan het supermarkt brood waar niks inzit… Dat is dus voor mijn financiële probleem niet eens de oplossing… Hooguit voor het feit dat ik zo voor mijn gezin meer voedingswaarde weet te creëren met het geld dat ik uitgeef.’
En ze heeft gelijk. Je zou haast zeggen dat we in een onmogelijke situatie zitten. Maar toch lijkt het wel de oplossing te zijn. Om tóch te kiezen voor hoogwaardigere producten waarvan je weet dat de voedingswaarde hoger is en je er dus minder van nodig hebt maak je op de lange termijn winst.

Dan is het nog steeds wel duurder dan leeg industrieel geproduceerd voedsel maar dan gaan ook de gezondheidsvoordelen en de lagere milieubelasting tellen. Zelfs de versterking van de lokale economie gaat meewegen bij de afweging. Want hoe sterker die economie is hoe groter de kans dat je arbeidsplaatsen in de eigen regio bij kleine en middelgrote bedrijven krijgt. ‘Ik heb een arbeidsplaats nodig waar je niet standaard hoeft te zijn. Ik kan niet alles even vlug en niet elke dag kan ik hetzelfde’. Ze zegt het hoopvol en met een knipoog naar haar vervoersmiddel. Want wat zou ze graag met haar kennis weer bijdragen binnen een bedrijf. De fysieke arbeid die ze deed in de zorg kan ze niet meer. Maar mentaal is ze nu weer sterk genoeg om nieuwe dingen te leren.

‘Gossie, wat je allemaal niet in werking kunt zetten met zo’n verhaal over brood’, zegt ze lachend. ‘En dat terwijl ik het eigenlijk even niet meer zag zitten’. Ze steekt haar duim op, draait een soepel rondje richting deur en zwaait vrolijk met een brede glimlach op haar gezicht als ze vertrekt. Ze roept nog over haar schouder: ‘Over een paar maanden ben ik klaar met mijn dagelijkse revalidatie. Ik hoop zo dat ik dan ook weer een paar uurtjes mag gaan werken van mijn artsen. Wat zou dat een zegen zijn!’

Ik hoop het ook voor haar. Deze vrouw komt uit een diep donker dal, maar ziet toch weer altijd de kansen die er wel zijn. Bewonderenswaardig. Blij dat ik haar een brood kan geven waar iets inzit!

Voedingswaarde, biodiversiteit, bodemvitaliteit en  lokale economie… Het komt allemaal samen door de te verwachten stijging van de prijzen in de supermarkten door de oorlog… Zou die dan toch iets goeds op kunnen leveren? Ik mijmer er over in een podcast. Dat de oorlog moet stoppen staat als een paal boven water. Maar wat hoop ik dat we dan nu eigenlijk echt heel goed gaan inzien?