Noord Nederland  29 maart 2023

Beste lijsttrekker/adviseurs, informateurs en later formateurs,

 

Zo begin je een formele serieuze brief toch niet?

Toch wel, gewoon om het qua aanhef alvast maar eens radicaal anders aan te pakken. Want dat is toch de opdracht die het volk gegeven heeft vermoed ik?

Wat zouden ze anders bedoelen met zo’n verkiezingsuitslag?! Het is een uitslag om echt even goed bij stil te staan. Alles trilt op zijn grondvesten. Het moet anders en het kan ook anders! Dat is helder. De kiezer heeft gesproken. Ooók door in meerderheid te stemmen op partijen die vóór vergaande aanpassing in ons agrarische landschap zijn tbv natuurbehoud én voedselzekerheid!

Dus wat zegt de kiezer eigenlijk?

• Ze zijn deels tegen het beleid dat er nu is, maar hoe moet het dan wel?
• Ze zijn trots op de boeren, dus die moeten blijven. (Daar hebben is alvast een mooie overeenkomst tussen alle partijen, want er zijn inderdaad zelfs méér boeren nodig! Ze mogen alleen deels wel iets anders doen dat wat ze nu doen. Daarover later meer.)

Verder lijkt het alleen wel alsof niemand (kiezer en partijen) het praktisch gezien echt weet hoe het dan anders moet? Ja, een gezonde bodem en behoud van biodiversiteit, maar niemand zegt hóe dat dan in het vat gegoten moet worden.

Toch is niets minder waar! 

Er wordt namelijk door een scala aan (sociale) ondernemingen al jaren aan een ander systeem gewerkt zodat de consument echt iets te kiezen heeft.

Want als we straks anders gaan besturen gaan we ook anders informeren zodat consumenten meer kennis krijgen. Toch?

• Dan komen ‘ze’ er achter dat de producten uit de supermarkt veelal helemaal niet van onze eigen boeren zijn waar we zo trots op zijn: we eten vooral geïmporteerd en bewerkt voedsel.
• En ze komen er ook achter dat onze eigen boeren hun producten tegen te lage prijzen aan de handel leveren ten behoeve van de export en slechts een heel klein deel voor eigen land.
• Bovendien zal dan opvallen dat die handelaar (slecht vijf inkoopkantoren die bepalen wat er in de supermarkt ligt en tegen welke prijs) daar dan wél een goed bedrag voor krijgt.

Verre van eerlijk dus! 

Als het volk daar achter komt (door het verhaal over de eieren bijvoorbeeld)… Dan hebben we de poppen aan het dansen als we niet goed zijn voorbereid.

Vandaar dat ik even de tijd neem om jullie te schrijven.

Want ‘we’ zijn dus wel degelijk voorbereid en onze (toekomstige) bestuurders kunnen daarin verder ondersteunen door nu een goed akkoord te sluiten in een stabiele coalitie en daarna helder beleid te formuleren.

Even kort over die bedrijven die al jaren bezig zijn om een alternatief te bieden

De nieuwe, zogenaamde ‘social enterprices’ zwemmen tegen de economische stroom in doordat ze niet winstmaximalisatie als hoogste doel hebben maar de maximalisatie van maatschappelijk impact.

Voorbeelden zijn:

• de talrijke leden-tuinen (Ook wel CSA’s = Community Supported Agriculture),
• Herenboeren
• Land van Ons

Maar ook de supermarkten van de toekomst zoals:

• Boerschappen
• Rechtstreex
• en onze eigen Streekboer

Ze laten allemaal zien hoe het praktisch werkt als je zegt dat je iets wilt met een gezonde bodem en biodiversiteit; de speerpunten dus uit zo ongeveer alle verkiezingsprogramma’s. Deze bedrijven laten wel zien hóe het moet door het gewoon te doen. Ze werken elke dag aan de oplossingen voor de problemen die we nu hebben. Gewoon door de schouders er onder te zetten, ook al kan het economisch gezien maar net uit. Ecologisch gezien levert het enorme winsten op!

Goede clubs dus om je licht bij op te steken als er onderhandeld moet worden!

Beleid

Als je het landbouwsysteem wilt transformeren en ruimte wilt maken voor meer boeren (die dus zoals gezegd andere dingen gaan doen dan ze nu doen) in plaats van minder dan loop je in de praktijk wel echt even tegen wat hobbels aan als het gaat om beschikbaarheid en betaalbaarheid van voldoende voedsel.

Die hobbels nemen al die bedrijven vanuit een sterke visie op de toekomst. Daar past eenvoudigweg geen oneindig economisch groeimodel bij. Bij het nemen van die hobbels moet anders gekeken worden naar genoeg voor het individu om overvloed voor het geheel (dus niet alleen de mens!) te kunnen blijven garanderen.

Beschikbaarheid

Als het gaat over beschikbaarheid moet bijvoorbeeld gekeken worden naar verhouding dierlijk en plantaardig voedsel op regioniveau. Zonder met het vingertje te wijzen wie wat wel en niet mag eten is het wel handig als je boeren zo ongeveer de verhoudingen produceren die de schijf van vijf voorstelt. En dat de één die schijf dan ietsje anders wil dan de ander doet er niet zoveel toe; het gaat om de balans in de diversiteit.

De bovengenoemde alternatieve bedrijven die de boer aan de consument koppelen hebben veel van die hobbels al succesvol genomen en bedienen een groeiende groep consumenten. Gezien de verkiezingsuitslag is aannemelijk dat, als meer mensen meer te weten komen over hoe ze zelf het systeem eerlijker kunnen maken, dat de vraag zal toenemen. Dan is het handig als de boeren die nu nog te intensief werken voor het oude systeem, geholpen worden om te schakelen naar het nieuwe systeem.

We hebben ze nodig! En zij hebben, naast consumenten, krachtig overheidsbeleid nodig!

Oplossing

De biologische landbouw heeft de oplossing al meer dan 100 jaar kant en klaar liggen. Een manier van landbouw en veeteelt waarin de boer weer een verdienmodel heeft en het niet zelf is.

Bevraag Meino Smit of Pablo Tittonell hier gerust over. Ik kan jullie in contact brengen.

Wetenschappers kunnen immers onderbouwen hoe het werkt en hoe je dan als overheid kunt ondersteunen om de wereldbevolking te voeden zonder haar bodem uit te putten en biodiversiteit te behouden. Chemie en techniek gaan op op de lange duur slechts ten dele helpen. Kennis en vaardigheden doen dat veel beter.

Betaalbaarheid

De overheid is ook aan de consumentenkant belangrijk als het gaat over betaalbaarheid. BTW verlagen of afschaffen op biologische producten zou heel mooi zijn.

De provincie zit natuurlijk altijd op een tussenschakel in het politieke landschap. Maar ze kan wel invloed uitoefenen naar onder en naar boven om sturing te geven aan uitvoering van wet en regelgeving en aan de totstandkoming daarvan.

Wat hoop ik?

Lang verhaal kort: Wij hopen dat het lukt om samen met de BBB, GroenLinks, PvdA, PvdD en overige partijen een stevige coalitie te smeden met als inzet meer boeren die daadwerkelijk kunnen werken aan bodemherstel en vergroten van biodiversiteit.

Ik wil graag met jullie in gesprek. Door de koppen bij elkaar te steken maken we het verschil.

Met vriendelijke groet,

Monique van Etten

Stichting Jouw Dagelijkse Kost en fanatieke Streekboer fan en collega.

Ik schreef deze brief op persoonlijke titel. Na vijf jaar de winkel Jouw Dagelijks Kost in Leeuwarden te hebben gerund om lokale, duurzame en verpakkings-arme boodschappen van boer naar bord te brengen versterk ik nu het team van De Streekboer.