'Pardon? Waarom is er geen boter?' vroeg Catharinus toch wel wat verbaasd?

"Omdat we te weinig karnemelk drinken heeft Durkje gezegd'. Ik herhaal het nog een keer met pretogen, want ik weet dat hij wil weten hoe het zit om weer wat te leren bij ons.

Lang niet iedereen weet dat boter & karnemelk als Bert & Ernie bij elkaar horen. Heel veel klanten vinden het leuk om in de winkel weer van die oude kennis op te doen. Zo kom je vanzelf weer veel meer in verbinding met ons voedselsysteem. Een wens die velen van ons hebben sinds de Coronacrisis.

Door het vele geïndustrialiseerde voedsel zijn we vervreemd geraakt van hoe ons voedsel oorspronkelijk werd gemaakt. Dat vinden veel mensen terecht heel jammer. We kennen de smaken niet meer doordat overal vet, suiker en zout is toegevoegd. We hebben ook geen idee meer hoeveel voeten het eigenlijk in aarde heeft om lekker en gezond voedsel op tafel te kunnen toveren.

Daar hoeft in feite helemaal geen fabriek aan te pas te komen.

Want wij kiezen in de winkel niet geheel toevallig voor kleinschalige leveranciers die liefst ambachtelijk werken. Buurvrouw Durkje is hier een voorbeeld van.

Om boter en karnemelk te maken karnt ze de melk (niet meer in zo’n houten ton hoor, wel in een RVS-vat) die ze eerst een dag daarvoor heeft aangezuurd. Dat karnen is zeg maar het klutsen van de melk. Hierdoor wordt de karn gebroken in boter en karnemelk. Zo noem je dat in vaktermen. Je tapt de karnemelk af en zo houd je boter over.

In de praktijk is het wat ingewikkelder maar voor ons als leken geeft dit een beeld van wat er bij komt kijken.

In de fabriek doen ze dat kunstmatig. Eerst wordt daar de melk afgeroomd. Die magere melk wordt ondermelk genoemd omdat het dus onder de room zit. Deze magere ondermelk wordt aangezuurd en zo heb je fabrieksmatige karnemelk.

En weet je, het maakt niks uit dat dat anders gaat, maar het is wel goed om te weten. Want wie graag echte boter wil blijven eten (en daar zitten heel veel voordelen aan als je het vergelijkt met industriële margarine) zal dus veel liever kiezen voor ambachtelijke karnemelk omdat je alleen dan dus boter kunt maken.

Dus sterker nog: wie graag echte boter heeft maar nu weet dat ie uit de fabriek aangezuurde ondermelk drinkt… Tja, die heeft eigenlijk spreekwoordelijk boter op zijn hoofd.

Wil je er meer over weten? Kijk dan deze uitzending van de keuringsdienst van waarde eens terug. Daar wordt het allemaal haarfijn uitgelegd.

Kom je deze week een lekker flesje karnemelk halen?!