Afgelopen zaterdag was ik bij de familie Stremler uit Jorwerd op bezoek. Ze hadden koffie in de stal geregeld op hun biologische melkveebedrijf. Ze verkopen in hun winkeltje ook zuivel van Buurvrouw Durkje, Brood van Mevrouw de Molenaar en groente van Yn’e Sinne Farm. Ik kon er dus ook wat dat betreft mijn winkelhart even ophalen!

En bovendien, als je sla zo goed past bij je tas, das toch puur geluk?!

Maar normaal rij ik er niet helemaal heen voor mijn boodschappen. Mijn bezoek had dan ook een nog veel specialere reden!

Eerst even iets van achtergrond:
Auke en Rennie zijn vanaf 2009 in samenwerking met natuurmonumenten extra hectaren gaan pachten. Ze werden zo veel extensiever (dus minder koeien op meer hectaren). Maar ze gingen nog een belangrijker stap verder want als je dit zo doet komt je er achter dat het biologisch boeren dan nog veel beter aansluit bij die manier van doen. In 2017 mochten ze zichzelf biologisch noemen.

Ze zijn van hoog naar laag productief vee gegaan, dus minder liters melk die ze naar de fabriek konden laten gaan. Maar hier en daar konden ook de kosten naar beneden doordat er mee buiten gegraasd werd en minder op stal gevoerd hoefden te worden. Dus onder aan de streep werd het al beter. Het bleek haalbaar om minder opbrengsten te hebben. De kwaliteit van het product werd hoger. En dat vonden ze niet onbelangrijk.

Ziek
Alles leek zo goed te gaan. De dappere stap om te schakelen naar bio, waar doorzettingsvermogen voor nodig is, was gelukt. Auke verdiepte zich ook in wat Biodynamisch nog zou kunnen toevoegen. Geen vuiltje aan de lucht zou je zeggen…

Maar hij werd ziek. Het werk putte hem uit, fysiek en mentaal stort de lichamelijk sterke en emotioneel goed ontwikkelde man in. Die had ik niet zien aankomen. Auke had het, samen met Rennie en de kinderen, toch goed op de rit?

Maar juist omdat hij empathisch is, verder kijkt dan zijn neus lang is en een aanpakker ziet hij steeds beter hoe er dingen niet kloppen in het systeem waarvoor hij werkt.

Je kunt dan wel een biologisch bedrijfsvoering hebben en veel natuur hectaren tot je beschikbare grond mogen rekenen, als de koeien er niet van kunnen eten omdat er logischerwijze niet gemaaid mag worden tijdens het broedseizoen dan zul je toch van buiten je bedrijf voer voor je koeien moeten laten komen. En dat klopt niet met het verhaal waarvoor je het allemaal doet: Je wilt een eerlijk product maken, een eerlijke boterham verdienen en daarmee het ecologisch evenwicht herstellen.

Maar zo lukt het dus niet. Aanvoer van buiten het bedrijf is een te grote ingreep in de natuur vinden de Stremlers.

Geen opvolgers
Zijn oudste zoon, die hem door dik en dun gesteund heeft in de tijd dat zijn heit herstelde, ziet het uiteindelijk niet meer zitten om het bedrijf op de lange termijn over te nemen. Auke werkt nu weer op 70% van voorheen en is er achter gekomen dat dat zijn nieuwe 100% is. Ik vermoed dat zijn 70% sowieso voor iedereen 100% is. Het is dus meer dan goed dat hij niet verder gaat dan dat.

Deze situatie; een zoon die eerlijk aangeeft het niet te zien zitten en een herstelde Auke die het systeem en zichzelf heel goed heeft doorgrond, zorgen ervoor dat ze een keuze maken waar zelfs Omrop Fryslan op af komt.

Dit bericht ging vorige week de wereld in:

Biologische Natuurboerderij Op de Him gaat 60 van haar melkkoeien verkopen aan collega melkveehouders. De 15 die er overblijven vormen samen met het jongvee de basis van ons bedrijf. De melkopbrengst die beschikbaar is voor de mens vermarkten ze zelf aan hun klanten via de boerderijwinkel. Zo kunnen ze zich nog meer inzetten voor de natuur en weidevogelbeheer passend bij de Biologische wijze van boeren met hun blaarkoppen (Robuust ras dat met sober voer hoge kwaliteit melk geeft).

Ze gaan zich toeleggen op de consument. Die willen ze nog meer van dienst te zijn. De keten moet nog korter wat hun betreft. Ze willen daarom zelf van hun melk gezonde voeding maken en direct aan de klant verkopen.

Hierbij hebben ze de melkfabriek niet meer nodig! Maar jullie als klanten dus juist wel!

Goed voorbeeld doet goed volgen
Zaterdag heeft Auke de tijd genomen om in de stal tussen de koeien te vertellen over dit alles. Een integer, persoonlijk en dus zeer kwetsbaar verhaal dat klopt aan alle kanten. Het ontroerde mij.

Naast mij zat een ook zeer betrekken vrouw die, zo bleek later, een politiek functie heeft binnen het provinciehuis. Ze was van een partij waarvan ik persoonlijk niet gelijk had gedacht dat die enthousiast zou zijn over dit voorbeeld. Maar dat was ze dus wel. En dat deed mij heel goed. Er is goed gepraat over de inhoud van de zaak. De achterliggende gedachten en het waarom van de keuzes. Die zijn van persoonlijke aard, maar hebben wortels die veel dieper gaan. De persoonlijke situatie werd immers deels veroorzaakt door de inzichten uit een falend en eindige systeem.

Er is daar in Jorwerd iets heel wezenlijks gebeurd. God mag dan uit Jorwerd vertrokken zijn, er is daar als je het mij vraagt wel iets met goddelijke wijsheid besloten.

Ik hoop zo dat dit voorbeeld veel meer politieke partijen inspireert bij het maken van provinciaal beleid en straks bij het vormen van landelijke coalities en daarna dito beleid. Want dat er sterk overheidsbeleid nodig is om dit voorbeeld op veel meer plaatsen te kunnen volgen is wel duidelijk. De schuldenlast op dit bedrijf was laag door de keuzes die ze vanaf 2009 hebben gemaakt. Vele anderen zitten er een heel stuk minder riant bij omdat ze anders niet konden blijven voldoen aan de grote vraag van de markt. Er moest immers veel voor weinig geleverd worden. De overheid kan dan zeker helpen. Ik hoop zo dat dat mag gaan gebeuren…

Ik steun de ontwikkeling zoals ik ze op dit bedrijf heb gezien,  van harte. Ik hoop dat we straks in november met elkaar zo kiezen dat dit bedrijf geen uitzondering maar regel wordt! Een kleine veestapel met sterke samenwerkingen met tuinen en akkerbouwers. Zo komen we er wel weer!

Heb je vragen of opmerkingen? Wil je nu nog meer dingen weten? Schroom niet, laat het mij weten. Ik ga er graag verder op in.