Ik sta bij Jan van Spakberry in zijn winkeltje dat ook afhaalpunt van de Streekboer is. Jan is druk doende met de productie van sap. Iemand vraagt: ‘Blauwe bessen zijn toch onwijs gezond? Jammer dat ze er niet het hele jaar zijn.’

Die klant heeft helemaal gelijk dat het mega gezonde snoepjes zijn. En we hebben ook nog eens goed nieuws want ze zijn er eigenlijk wel een jaarrond, maar dan de ingevroren variant.

Maar om ook maar gelijk lekker truttig te doen: Als je ze in de zomer eet als ze vers zijn heb je de voedingstoffen die er in zitten het hardst nodig. In de winter heb je weer andere dingen nodig. Meer vet en hartige dingen bijvoorbeeld. Dus ons advies: geniet vooral van de zomerse overvloed.

‘Maar natuurlijk zijn ze ook in de winter gezond voor ons. En lekker bovendien! Dus vandaar dat niet alles wat over is tot jam en sap wordt verwerkt maar er worden ook zakken met bessen ingevroren.’

Henk en Jan Vonk, (of moet ik Jan (vader) en Henk (Zoon) Vonk zeggen?) hebben op 4 hectare een diversiteit aan blauwe bessen soorten staan maar er is in de loop der jaren ook ander zacht fruit te vinden. De kersenbomen zijn bijvoorbeeld van Marja en Rien van het Biologische Fruitparadijs Lauwershof. Zij namen afscheid van die bomen omdat het te zwaar voor ze werd om de netten er steeds over te spannen. Maar omdat Jan in zijn zoon Henk een opvolger heeft gevonden durfden zij het nog wel aan.

Henk komt inderdaad stoer en sterk over. Dat is hij ook. Maar hij is ook bescheiden en rustig. Als hij mij op het bedrijf rondleidt merk ik ook dat hij enorm gedreven is om het goed te doen voor de toekomst.

Ik vraag door bij hem waarom ze niet Biologisch zijn. Henk vindt het ergens lastig om uit te leggen. Want het komt ook een beetje door de consument zelf…

Hij legt het aan mij goed uit en ik snap zijn overwegingen. ‘

Wij willen als consumenten een bepaalde hoeveelheid en beschikbaarheid van fruit hebben. Als ik het helemaal zonder chemie * moet doen kan ik die hoeveelheid nooit produceren. En doordat wij voedsel over de hele wereld heen slepen, juist dus omdat wij altijd alles maar willen hebben, zijn er ook andere insectensoorten gekomen die hier niet horen en waar wij dus last van hebben. De Susuki-vlieg is zo’n voorbeeld. Die vreet met een beetje pech de hele handel op. Daar moet ik iets tegen doen. Anders hebben we niks. Maar liever doe ik het ook niet. Wij doen mee aan het project vitale Friese Bodem, daar leer ik veel van. Kunstmest gebruiken we sowieso niet. Maar wat moet ik doen als een exoot de oogst boven de grond bedreigd?’

**In de loop van de zomer zijn de regels aangescherpt en mag het middel dat hij toen nog gebruikte in zo klein mogelijke hoeveelheden niet helemaal niet meer gebuikt worden. Dit is dus economisch gezien een heel lastig verhaal. Ook gezien ons andere stuk van deze week is het juist dus nu zaak om Jan en Henk te steunen in hun werk. Ze komen niet vanuit de bio hoek maar hebben wel degelijk dezelfde lange termijn plannen: een eerlijke systeem, een gezondere wereld, ecologisch evenwicht en zorg voor elkaar! Koop jij nu producten van ze zodat ze een kleine buffer kunnen opbouwen?

Ik snap zijn afweging en de dilemma’s waar hij voor staat. Het consumptiegedrag van ons als totale mensheid zorgt voor problemen waar we als consumenten nauwelijks weet van hebben laat staan dat we er verantwoording voor nemen. Maar juist daarom willen wij als Streekboer liever alleen onbespoten producten verkopen. Ook om het verhaal er achter dus te kunnen vertellen. Het verhaal over de voordelen van niet meer altijd alles willen maar genoegen nemen met wat er is. De charme van de kleine winkeltjes zoals bij Sparkberry te blijven ervaren, we hopen dat steeds meer mensen daarvan gaan genieten!.

Later Spreekt Sandra nog met Jan. Die vinden een prachtige tussenweg. Zolang er niet gespoten is bieden wij de bessen aan met de term “Onbespoten” erbij. Als dat later in het seizoen verandert passen we dat aan. Dan kun je als consument kiezen of je het nog wilt of niet. Je weet dan precies wat je koopt.

Daarom verkopen we nu ook blauwe bessen uit Drenthe met een Demeter keurmerk. Die zijn altijd ingevroren. Dus jullie mogen het als klanten zeggen? Wat wil je liever. Ook voor Jan en Henk telt natuurlijk als ze zien dat bessen beter verkopen als ze onbespoten zijn dat ze daar op kunnen anticiperen. Natuurlijk doet dat dan ook iets met de prijs. We moeten met elkaar leren dat voedsel dat zonder chemie geproduceerd word een hogere waarde heeft. Dat komt vooral omdat dat voedsel geen restschade veroorzaakt dat later op een andere wijze alsnog door ons allemaal samen opgehoest moet worden.

Dan betalen we het nu toch liever gelijk aan mensen zoals Jan en Henk als het hun lukt om het gifvrij voor ons te produceren. Liever nu wat minder oogst waar we nu ook iets meer voor betalen dan dat we schade aanrichten die doorschuiven aan de volgende generaties toch?

Dat Jan en Henk  het beste met de bodem, de toekomst en onze huidige gezondheid voor hebben dat is mij in elk geval wel helder geworden. Wie weet kunnen wij ze door ons koopgedrag nog een beetje helpen ook om nog een stap verder te kunnen gaan voor ons aller toekomst!

Misschien moeten Henk en ik samen eens op bedrijfsbezoek in Drenthe? Want wie weet kan het ook zo in Friesland. Zou een leuk idee zijn toch?

En heb jij ze dan nu al geproefd? Die lekker verse bessen van Sparkberry? Als je dat wilt en je bent in de buurt van Burgum, ga er dan zeker eens langs of kies deze plek als afhaallocatie voor je boodschappen. Dan kun gelijk zien hoe ze daar aan het werk zijn. Want petje af hoor, mensen, wat een klus zoveel struiken met fruit! Chapeau!