Deze vraag rolde mijn mailbox binnen:

Hoi Monique,

Mijn vraag van vandaag: zijn soja- en amandelmelk ongezond omdat het bewerkt is?

Ik vind het maar lastig kiezen… want veel koeienlactose, etc. schijnt ook niet zo goed voor je te zijn! Ik wissel het daarom af.

Goed dat jullie hierover in gesprek zijn!

Een prachtige vraag die niet zo 1,2,3 te beantwoorden is. Ik ga er op in vanuit een haast filosofisch perspectief en ik heb Sita Veenstra, sportdiëtist van beroep en bovendien de maakster van de zeepjes van Suver, gevraagd of ze hierover met mij in gesprek wil.

Want er is vanuit de voedingsleer heel veel te weten over zuivel. Denk aan de eiwitten, vitamine en mineralen die er in zitten. Die zitten in zowel dierlijke – als plantaardige melk. Maar wat is nou het beste?

Ga je googelen dan kom je van alles tegen. En het één spreekt het ander dan even vrolijk tegen. Dus wat moet je nou kiezen inderdaad?

Om de knuppel maar eens in het hoenderhok te gooien: voor soja worden oerbossen gekapt… Maar van de meeste soja wordt geen plantaardige melk maar juist veevoeder gemaakt. Dus eigenlijk is alle melk sojamelk als je het zo bekijkt…

Zooitje

Ik kan het niet anders stellen vrees ik: we hebben er een aardig zooitje van gemaakt met onze hippe consumptiedrang… En allemaal zonder dat we het expres deden. Maar de marketingmachine van zowel de industrie als de overheid heeft ons zo ver gekregen…

Hoog tijd voor onderzoek dus! Want kennis is macht, en die mogen we met zijn allen weer terug onze kant op laten komen. En met onze kant bedoel ik dus gewoon onszelf. Wij, de bevolking, de maatschappij, de samenleving.

Okey, tijd voor verdieping dus nu eerst.

Wat is de echte vraag?

Zelf ben ik geen voedingskundige. Dus vragen over diëten en voedingstoffen speel ik altijd door aan mensen in het netwerk die hier meer van weten. Wij weten eigenlijk vooral iets van producten van eigen bodem. En ook over die producten spelen we met regelmaat vragen door. We hadden bijvoorbeeld eerder al eens aan Durkje gevraagd hoe het met palmvet in haar voer voor de koeien zit.

Toen stipte ik ook al aan dat er in de tijd van Joris Driepinter een melkplas was. Die melkplas was ontstaan door overheidsbeleid… Daarom zijn we zo ongelooflijk veel zuivel gaan nuttigen.

Nogmaals, ik ben geen deskundige als het om de voedingsstoffen gaat. Ik kijk meer naar het ontstaan van de situatie in een maatschappelijk en industriële ontwikkeling en kan er dan wel een paar dingen over zeggen.

Of eigenlijk zijn het meer vragen die dan bij me opkomen. Ik wil er met een voedingsdeskundige binnenkort dus heel graag verder over praten.

Maar allereerst is de vraag naar industrieel verwerkte zuivel door marketing vanuit de overheid dus sterk gegroeid in de jaren 60-70. Hier zat dus een geldmechanisme achter en niet perse gezondheidskwesties.

Die hoge (industrieel verwerkte) zuivelconsumptie wil dus nu transformeren naar een hoge plantaardige melkconsumptie. Maar de vraag die ervoor ligt is dus sowieso al of we niet eerst moeten minderen met zuivel en dus ook alle plantaardige vervangers moeten minderen? En die kleinere hoeveelheid zuivel moet van een veel hogere kwaliteit zijn, dus van boeren die zelf melk verwerken. Want dat is echt heel andere koek dan melk uit de fabriek…

Zuivel is immers van nature een schaars goed waarmee je dus zuinig moet zijn. Er is alleen melk als er jongvee is. In de natuur dus zeker niet het hele seizoen door…

Dierlijke melk is een product dat vanuit plantaardige stoffen ontstaat. Nu ga ik me dus toch een beetje op het voedingsstoffen-ding storten, maar vooral om aan te geven hoeveel belang de industrie heeft bij het verkopen van zuivel. We zijn gewoon helemaal vergeten dat er heel veel groenten met een heel hoog calcium gehalte zijn. Bijvoorbeeld met spruitjes eten, prei nuttigen en van spinazie genieten voor sterke botten is een beter plan dan 3 pinten UHT lang houdbare melk (=ultra hoog temperatuur) drinken per dag…

Ik zeg dus niet dat melk perse ongezond is, alleen vermoed ik dat de hoeveelheid bewerkte zuivel die wij onder druk van de melkplas als gezond zijn gaan ervaren dat wel is.

En de melkplassen ontstonden nádat we in de jaren ’50 zijn gestopt met het drinken van rauwe melk. Toen hadden veel koeien tbc. Dat is inderdaad, en dat is een understatement, niet zo handig om binnen te krijgen via melk. Maar tbc is al heel lang geleden, door de sterk verbeterde omstandigheden voor de dieren, verdwenen uit de Nederlandse stallen.

Rauwe melk zijn we helaas altijd heel eng en gevaarlijk blijven vinden…

Echt heel jammer want rauwe melk vergeleken met gepasteuriseerde melk ,dat is eigenlijk appels met peren vergelijken. In rauwe melk van gezonde dieren zitten de micro-organismen waar jouw darmflora heel gelukkig van wordt.  Die zijn we kwijt na het pasteuriseren… Zeker bij de houdbare melk. Bij het pasteuriseren zoals onze boerinnen het doen blijft er zeker nog iets over, maar tuurlijk verlies je net wel wat. Zonde natuurlijk…

Gelukkig mogen er wel rauwmelkse producten in winkels worden verkocht die zijn aangezuurd zoals yoghurt, karnemelk en kefir. Je moet als bedrijf wel aan strenge eisen voldoen maar daar kan ik het wel mee eens zijn. Daardoor is het aanbod alleen wel erg schaars. Wij hebben het daardoor jammer genoeg nog niet in de winkel. Zodra het gemaakt wordt, zijn wij er als de kippen bij! We hebben gelukkig wel rauwmelkse kaas van zowel koe, geit als schaap.

Maar goed, we nuttigen nu dus veel zuivel die de wezenlijk gezonde stoffen zijn verloren, en we verlangen naar plantaardige vervangers zonder te weten welke hoeveelheden zuivel al dan niet van dieren onze gezondheid daadwerkelijk ondersteund? En heeft de plantaardige melk de gezondheidsvoordelen van rauwe melk?

Wij streven er in de winkel naar om op termijn vooral producten te hebben die dicht bij de natuur liggen. Voedsel uit de natuur halen zonder haar te verstoren. Dat is eigenlijk wat we nastreven. Producten afnemen van boeren die bedrijven runnen die over 100 jaar nog kunnen bestaan omdat ze werken aan herstel van het natuurlijk evenwicht.

En dan begint het echt met het genoegen nemen met genoeg… Ik vond in de mini bieb een boekje uit 1905… Dat zet je aan het denken… Heel erg zelfs… Een boekje uit 1905! Althans, de eerste druk ervan. Ik heb hier nu de tweede druk liggen: Martine Witkop Koning – Berekende volksmaaltijden.

Als ik even in dit boekje lees en blader weet ik het weer zeker: We mogen met de kennis van nu terug naar de kleinschalige gemengde bedrijven… Klein is het nieuwe groot…

Kortom, het is tijd om bij te leren waarom dit zo is. Blijf ons volgen om veel meer kennis te krijgen over dierlijke en plantaardige producten.