“Zou jij me nog kunnen helpen om kort en krachtig uit te leggen waarom we eigenlijk een ander voedselsysteem nodig hebben? Ik merk dat veel mensen daar geen goed beeld van hebben. Supermarkten lijken nu te stunten met bio-prijzen. In eerste instantie lijkt het prima als we allemaal goedkoop biologisch kunnen kopen, toch? Maar toch voelt het alsof er iets niet helemaal klopt. Weet jij hoe dat zit?”

Oei, kort en krachtig dit complexe vraagstuk uitleggen… Ik ga het proberen. 😉

Er is inderdaad onlangs een onderzoek gedaan door de Consumentenbond, een onafhankelijke club die niet de eerste de beste is. Ze benaderen vraagstukken vaak vanuit de economische kant: Hoe kan de consument zoveel mogelijk hoogwaardige producten kopen voor een zo laag mogelijke prijs? Wat ze alleen niet altijd zwaar laten meewegen, zijn de gevolgen van die productie voor het ecosysteem waar we allemaal van afhankelijk zijn.

De supermarkt waarover het nu gaat kiest er waarschijnlijk voor om de winstmarge op biologische producten te minimaliseren of er misschien zelfs wel verlies op te maken. Dat lijkt sympathiek naar jou toe, maar ze weten dat als jij binnen bent voor je biologische groenten en fruit, de kans groot is dat je ook de rest van je boodschappen daar doet. En op de rest zit juist hun winst (voor de aandeelhouder.)

Biologisch wordt in dat geval ingezet als een lokkertje. Het prijsverschil met de bio-speciaalzaak kan oplopen tot meer dan 30%. Dat is precies de marge die een speciaalzaak nodig heeft om te blijven bestaan… Iets om over na te denken dus.

Een ander belangrijk punt om op te letten, is waar de biologische producten vandaan komen. Koop je groenten en fruit van ver weg, terwijl ze hier in dezelfde periode ook volop beschikbaar zijn? Dat doen ze alleen als het goedkoper is om van ver te importeren. En begrijp je dan wat er gebeurt met de lokale producten? Die raken moeilijker of niet verkocht, wat de prijzen in de toekomst omhoog drijft, omdat het verlies toch opgevangen moet worden. Zo creëren we ongemerkt een neerwaartse spiraal: door steeds goedkoop te kopen, ondermijnen we ons eigen systeem.

De consument is dus een cruciale schakel in het economische model van oneindige groei. Als jij niet blijft kopen, stort het hele systeem in. Daarom word je voortdurend beïnvloed, eigenlijk betutteld dus, om dingen te kopen waarvan je daarvoor niet eens wist dat ze bestonden, laat staan dat je ze nodig had.

Start een meent!

Dit was het advies van Kees Klomp: Stel dat je doorhebt hoe het werkt en je doet niet meer mee? Je organiseert de dingen die je écht nodig hebt – gezonde voeding, duurzame kleding, goed geïsoleerde huizen, zorg en onderwijs – samen met de mensen om je heen. Dan zul je merken dat je als groep veel slagkracht hebt. En het zou geweldig zijn als de overheid jullie burgerinitiatieven ondersteunt met wet- en regelgeving. Want dan wordt je slagkracht niet groot, maar zelfs enorm. We kunnen dan samen de wereld creëren die we voor ogen hebben. Bekijk voor de lol het filmpje van Amalia’s troonrede in de toekomst maar eens.

De oplossing voor je boodschappen is en blijft dus: koop lokaal en direct van je eigen biologische of agro-ecologische boeren. Boeren die kunstmest en chemische middelen uitsluiten en werken aan biodiversiteit en een vitale bodem. Het kan lastig zijn om bij al die boerderijen langs te gaan, daarom is een coöperatieve winkel een oplossing. Een winkel zonder winstoogmerk, als onderdeel van de korte keten, waarin iedereen een eerlijk loon krijgt.

Het tweede wat je kunt doen (doe ik graag namens jullie) is blijven aandringen bij de politiek. Het nieuwe systeem bestaat al, maar het krijgt nog geen voet aan de grond omdat het niet aansluit bij het huidige economische model. Maar als onze laatste rivier vervuild is en de laatste akker uitgeput, zullen we allemaal ontdekken – ook de paar hele rijken – dat geld niet te eten is…

Als je ziet dat de heilige graal van oneindige economische groei onze planeet onleefbaar maakt voor toekomstige generaties, organiseer jezelf dan en doe mee om dit coöperatief op te lossen en het heft in eigen handen te nemen.

Ik geef het toe, vandaag verraad ik mezelf weer… Ik ben helemaal geen winkelier, ik ben een rasechte activist. Ik wil samen met anderen een nieuw systeem opbouwen dat we met trots kunnen doorgeven aan de jeugd. Doe je mee?”