‘Circulaire economie? Dat is zeker weer zo’n term zonder inhoud? Net zoals duurzaam en groen…’

Ik voel een stekel opkomen. Jolanda en ik zijn vriendinnen en beide ondernemers. We hebben de grootste lol omdat we humor zien in de kleinste dingen die gebeuren. We lachen wat af samen! Daar vinden we elkaar dus heel makkelijk…

Maar als het over economische groeimodellen gaat… Oeps, nou dan vliegen we elkaar toch in de haren joh! Maar onze vriendschap kan tegen een stootje. Sterker nog; door het ongelooflijk oneens te zijn én vriendinnen, kunnen we lekker fel discussiëren. Want we weten dat we elkaar uiteindelijk toch respecteren en waarderen.

Bestaande economie is aan zijn houdbaarheidsdatum

En ergens heeft ze natuurlijk een punt. Te pas, maar nog veel vaker te onpas, wordt de term circulair gebruikt. En heel vaak gaat het om wat ik dan greenwashing noem. Een grote keten met aandeelhouders aan de top die iets aan duurzaamheid doet stel ik eigenlijk sowieso ter discussie. Waarom? Omdat die grote bedrijven tot nu toe het gangbare model hanteren waarbinnen we de economie hebben laten groeien.

En weet je…daar was decennia lang, voor ons vooral ná de oorlog, niet eens heel veel mis mee. We moesten nog het één en ander opbouwen om de welvaartsstaat te maken die we nu hebben. En hoewel sommige van ons vinden dat die volledig in puin ligt… Op de keper beschouwd wonen we op de beste plek op aarde.

Tijden veranderen

We moeten alleen wel even opletten dat het echt tijd is voor een, op dit moment beter passend, economisch groeimodel.

Niet meer de hoeveelheid geld is bepalend voor welvaart, welzijn en geluk. De maatschappelijke waarde die je kunt toevoegen is hiervoor de meetlat geworden.

Het gaat hierdoor zeker niet meer alleen om in eerste instantie véél geld maar om génoeg geld dat snel rond gaat in de samenleving. En dan het liefst laag in de economie, dus bij de klassieke middenstanders. Je weet wel de groep die het nu in de Corona-crisis zo vreselijk zwaar heeft en waar de consument toch met moeite koopt want de dingen zijn allemaal wat duurder dan diezelfde producten bij de multinationals… Auwwww, we hebben zo slecht door dat we onze economie totaal uithollen…

De winkels op elke straathoek waren zo leuk…

Want weet je nog hoe het kwam dat de winkel op de hoek in elk dorp die we o zo leuk vonden verdwenen? Dat kwam omdat er overal supermarkten kwamen die met wurgcontracten aan hun leveranciers in de loop der jaren steeds meer marktaandeel kregen. Wij consumenten hadden lange tijd niet door dat we meededen aan uitbuiting van boeren over de hele wereld… En dat is pijnlijk, heel pijnlijk.

Maar we weten inmiddels dat het wel waar is.. Dus tijd om een oplossing te vinden. Problemen worden nooit opgelost op het niveau waarop zij zijn ontstaan. Je moet altijd achter het probleem kijken om een totaal nieuwe vorm te vinden waardoor je iets nieuws kunt opbouwen dat niet het oude en bestaande bestrijdt, maar dat het oude en bestaande overbodig maakt. Want bestrijden doet geen recht aan het oude systeem dat lange tijd dus wel werkend en helpend was.

Niet bestrijden maar creëren!

Omdat we allemaal zijn opgevoed met het idee dat geld belangrijk is denken we nog te veel in dit paradigma. Maar wat blijkt nu? Het gaat dus niet om geld maar om tijd…Tijd die je kunt investeren in dingen die er voor jou en jouw omgeving toe doen.

En ja, dan heb je wel geld nodig maar het blijkt niet meer het doel maar het middel te zijn.

Het is een ingewikkeld en diepgaand verhaal. Maar wel een heel belangrijk verhaal. Dus ik doe toch weer een poging om Jolanda door mijn raam mee te laten kijken. Gewoon zodat ze kan zien wat ik zie en dat ze kan zien dat ik niet in armoede ga leven maar dat ik de ingrediënten van het leven gewoon alleen net wat anders mix. En daardoor komt er net een andere gerechtje uit dan eerst…. Een gerechtje dat beter past bij de tijd waarin we nu leven…

Strategie die de winst opstuwt voor aandeelhouders of voor impact?

We zijn in een neerwaartse spiraal terecht gekomen zonder dat we het door hadden. Aandeelhouders bepalen de strategie van de grote bedrijven. Een strategie die wordt uitgezet om de winst zo hoog mogelijk te laten uitkomen. We hebben aandeelhouders in maatschappelijke impact nodig, aandeelhouders die een strategie uitzetten om de maatschappelijke impact zo groot mogelijk te laten zijn.

En daar horen uitstekende salarissen bij. Want de goedkope massaproductie die onze schijnbare onuitputtelijke behoefte aan steeds weer iets nieuws, waarbij het oude kan worden weggegooid, heeft simpel weg een veel te grote druk op de aardbol gelegd. Daarover is vriend en vijand het inmiddels eigenlijk best wel eens. Dus we moeten het net wat anders gaan bekijken zodat die behoefte aan steeds maar weer iets nieuws en iets anders op een andere manier wordt vervuld.

Want als je weet dat als jij hele goedkope producten koopt, iets of iemand anders de prijs van de milieuschade betaalt… Dan voelt het op termijn toch niet meer zo lekker om op die manier te consumeren.

Wil je het anders?

Dus wil je over op veel duurzamere producten. Dingen die dus wel duurder zijn maar waarvan je veel minder nodig hebt. Hogere kwaliteit meubels, kleding, huisraad en voedsel. Voor alles telt hetzelfde principe. Wie investeert in een hogere kwaliteit betaalt in eerste instantie meer, maar  kan dubbel zo lang genieten van de aankoop. En onderaan de streep? Heb je hetzelfde uitgegeven of zelfs nog minder. Omdat je een eerlijke prijs hebt betaald heb je je verantwoordelijkheid genomen.

Het is dat idee van dat schuursponsje dat ik wel eens heb verteld. Je kunt ook een hele rits kopen voor minder dan de prijs van die ene handgemaakte, maar je verwoest met die hele rits wel het koraalrif (ik overdrijf expres om het principe helder te maken. Je snapt wel wat ik bedoel, aardolie is nodig voor de productie en er komen microplastics in het water omdat ze afbreken bij het gebruik). Dus met die ene eerst wat duurdere doe je wel drie ritsen lang en heb je bovendien iemand gesteund die hier aan heeft gewerkt. En dat kan over de hele wereld op deze manier gaan werken. Heel veel producten kunnen prima in eigen land worden gemaakt en verkocht.

Inmiddels hebben steeds meer mensen het wel door maar voelt het vaak nog alsof we heel hard moet schoppen en doen om er uit te komen. Maar niks is dus minder waar. Je alleen maar een stapje opzij doen en dan zien dat je het oude niet hoeft te bestrijden maar dat je gewoon simpelweg iets nieuws mag opbouwen.

Juist nu!

Nu in deze hele rare en gekke tijden waarin je ongetwijfeld vaak met opgetrokken wenkbrauwen zit. Kloppen dingen wel? Ik heb er eerlijk gezegd geen idee van, ik realiseer me vooral dat ik als individu nooit kan weten hoe het hele plaatje er nu echt uit ziet.

Maar je kunt wel weten hoe jij zelf wilt dat de wereld er uit ziet. En je kunt dat gaan leven door te doen. Dat is effectiever dan vechten en strijden tegen iets dat je toch niet kunt winnen. Bouwen aan iets anders kun je wel. Dus doe mee en doe elke dag iets waarvan jij vindt dat het de wereld mooier maakt.

Week van de circulaire economie

Onder meer in de week van de circulaire economie kun je je laten inspireren door alles wat er nu al is. Wij hebben een hele tijd terug al de krioel-route uitgezet. Een route langst initiatieven in Leeuwarden die op één of andere manier met duurzaamheid en circulariteit bezig zijn. Veel van deze winkels zijn nu helaas dicht. Maar als je zin hebt in een wandeling dan is etalages kijken ook leuk. Ze liggen heel vaak in de allerleukste stukjes van de stad namelijk! En bovendien hebben de meeste winkels wel iets bedacht dat je kunt bestellen en afhalen of laten bezorgen. Er is dus geen enkele reden om naar de anonieme internetwinkels te gaan als er lokale alternatieven zijn. En die zijn er dus echt volop!

Wandel je daarom juist in deze tijd ook eens langs de etalages van de winkels in de Krioel-route? Namens alle winkeliers: bedankt!!!! Doe het zeker eens in de week van de circulaire economie en ontdek wat er nog meer te doen is op dit gebied!