Ziet er lekker uit, alleen wel jammer van dat lamsgehakt…’
Er staat een emoticon bij die het iets nuanceert. Maar ik voel desondanks de boodschap binnenkomen… Want het is een gevoelig punt waarover je met open vizier van gedachten moet blijven wisselen om scherp te blijven… Dus ik ben toch heel erg blij met deze prikkende opmerking!
De aanleiding
Vol trots zetten wij afgelopen weekend de gevulde patisson (van de Tuin van de Toekomst) vol groente (van Yn’e Sinne Farm, It griene Libben, en it griene strân) maar ook met lamsgehakt (van Hoeve Hoogland) en geitenkaas (van Doetie’s geiten) op de foto die er als een hoorn des overvloeds uitzag met uitsluitend ingrediënten van onze leveranciers.
Wij zijn zelf typische flexitariërs te noemen. Wij geloven in het dieet dat vooral plantaardig is aangevuld met matig gebruik van vlees, zuivel en eieren.
Natuurlijk worden wij zelf steeds kritischer op hoe je dat kleine aandeel dierlijke producten dan goed invult.
- Want wat is dan een verantwoord ei?
- wat is eerlijk vlees?
- en wat is dan die kwalitatief hoogwaardige zuivel waar wij het altijd over hebben?
Ik keek afgelopen zondag ook naar Tegenlicht waar de Jaap Korteweg, alias de Vegetarische slager (die zijn bedrijf overigens aan Unilever heeft verkocht?!) uitlegt dat je ook groenten kunt telen zonder dierlijke mest. Dus mijn perma culturische verhaal dat er een kringloop bestaat tussen dieren en uiteindelijk de gewassen oogsten, gaat in zijn ogen niet noodzakelijkerwijs op…
En sec gezien heeft hij daar ook gelijk in.
Want uiteraard weten wij dat ook Gosse en Sjoukje van It Griene Libben dit zo doen. En wij vinden het maar wat knap want, wow wat zijn hun producten altijd lekker. En we vertellen het er altijd vol trots bij. Vooral aan diegene waarvan we weten dat ze dit van belang vinden. Heel veel mensen hebben er nog nooit over nagedacht dat er van nature natuurlijk wel zo’n kringloop bestaat en dat dingen beter gaan groeien en bloeien van hoogwaardige dierlijke mest.
Wij weten dus zeker dat het wel echt kan zonder dierlijke mest en dat de kwaliteit helemaal in orde is.
Maar ik lees ook, op dezelfde zondag in een tijdschrift van de Belgische EM club (dat is van die bokashi emmers weet je misschien nog van eerdere blog?) dat het nogal een ding is dat wij onze wilde grazers zijn kwijtgeraakt in de natuur.
Want daar kwamen ze, toen we nog geen hekken om onze schapen en runderen hadden gezet, volop voor. Ze vraten afgevallen bladeren en takken op om er rijke mest voor terug te geven. In parken en bossen waar nu lang niet meer zoveel wild rond kuiert, kan er teveel van dit organische materiaal liggen zodat het gaat rotten.
De natuur mist de dieren…
We hebben de boel behoorlijk verstoord met onze landbouw en veeteelt…
Want onze landbouw is verre van natuurlijk te noemen gezien de hoeveelheden die we menen te moeten produceren…
In veel permacultuurtuinen, of tuinen die rondom vergelijkbare uitgangspunten werken, vind je daarom heel vaak juist wel dieren. Deze tuinen werken er aan om die originele staat waarin dieren en planten samenwerken te herstellen en het voedsel er, zonder dit evenwicht te verstoren, tussenuit te halen. Die dieren werken daar samen met de planten. Zo’n tuin produceert van nature de juiste verhouding tussen dierlijk en plantaardig. Zoals wij dat zelf in ons privéleven proberen te hanteren.
Maar is dat dan de enige weg? Ik weet zeker van niet. Ik denk dat de wereld geholpen is bij de verschillende wegen naar Rome.
De één kiest voor helemaal veganistisch, de volgende voor vegetarisch en de derde dus voor flexitarisch.
Maar voor alle drie telt dat de aanpassingen ten opzichte van het overdadige welvaartsdieet; we moeten kritisch blijven kijken naar de manier waarop we dit doen.
- De veganist die soja eet van plantages waar oerbossen voor zijn gekapt slaat waarschijnlijk de plank mis als het over het verbeteren van de algehele toestand van de wereld gaat.
- De vegetariër die altijd als vleesvervanger kiest voor de industrieel bewerkte producten moet zich qua gezondheid en milieu-impact ook eens achter de oren krabben.
- En de flexitarier die op de momenten dat ie nog vlees eet kiest voor de kilo-knaller. Of de flexitarier die niet zo eerlijk de dagen telt dat ie vlees, zuivel en/of eieren laat staan moet ook nog maar eens in de spiegel kijken voordat ie iets van een ander vindt.
Het is het meest voedend voor het geheel als we elkaar uitleggen waarom we doen wat we doen zodat we in de leer-stand blijven. De ene keuze is niet beter of slechts dan de andere. We kunnen leren van elkaar en dat is waar het in onze ogen om gaat.
- Wat ons betreft is goed vlees, vlees van kleinschalige initiatieven. Of vlees van bijvoorbeeld bedreigde soorten zodat we aan biodiversiteit blijven werken. Dieren die zoveel mogelijk bewogen hebben, die zoveel mogelijk in hun natuurlijke doen zijn geweest. Dieren die goed gevoerd zijn met zo min mogelijk industrieel krachtvoer omdat ze in een voedzame omgeving buiten mogen leven.
- Wat ons betreft is een verantwoord ei in elk geval een ei van een kip die buiten is geweest. Hierover zijn de meningen ook sterk verdeeld en ik ga hier enorm kort door de bocht. We schrijven hier ook nog wel eens een blog over. Want in het kader van goed-beter-best, willen wij het allerliefst eieren van kippen die in zo’n gaaf verrijdbaar hok leven zodat ze steeds een ander stuk vers land hebben en niet in hun eigen poep en modder rond spetteren.
- En zuivel van hoge kwaliteit? Wat bedoelden we daar dan precies mee? Ook daarover kunnen we een aparte blog schrijven. Maar voor nu vertellen we dat er vanzelfsprekend verschil zit in melk die naar een fabriek gaat en daar mengt met melk van vele anderen. Die bulkmelk wordt vervolgens eerst ontdaan van alle hulpstoffen om die er daarna weer machinaal in terug te brengen zodat ons pak melk in de supermarkt altijd van gelijke kwaliteit is. Dit is een heel ander verhaal dan melk die zelf verzuiveld wordt zonder tussenkomst van een fabriek en deze tussenstappen…
Hier vind je het recept dat wij hebben gebruikt ter inspiratie. Je kunt met de vulling dus zo veel variëren als je maar wilt.